Monday, February 13, 2012

“Бага наадам”-ын түүхэн товчоо

Монгол зон олон, бөх сонирхогчдын хүсэн хүлээдэг баярын нэг нь “Бага наадам” хэмээх Цагаан сарын үндэсний бөхийн барилдаан билээ. Цагаан сараар сайн барилдсан бөх тухайн жилийнхээ наадмаар мөн л сайн барилддаг гэлцдэг. Нээрээ ч тийм жишээг дурдваас олонтаа...

“Малчдын сайн өдөр”-т зориулсан бөхийн барилдааныг 1960-аад оноос эхлэн зохион байгуулж иржээ. Харин 1963 оноос радио, 1967 онооc TV-гээр шууд дамжуулах болжээ.

1963 оноос 64, 1971 оноос 128, 1991 онд “Нэгдэлчдийн” гэх нэрээ халж 256 бөхийг барилдуулах болсон. Харин 1970 онд 120, 1973 онд 104, 1976 онд 160 бөх барилдсан байдаг.

Энэ барилдаанд дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэ хамгийн олон буюу 13 удаа түрүүлсэн.

Анхны барилдааны Их шөвөгт: у.з Ө.Эрдэнэ-Очир /у.ар/, у.з Л.Сосорбарам /у.ар/ нар үлдэж байсан бол өнгөрсөн жил у.н А.Цацабшир /у.х/, а.а Ж.Чулуунбат /у.н/ шалгарсан билээ.

Харин дор зөвхөн түрүүлж, үзүүрлэсэн бөхчүүдийн нэрсийг оны дарааллаар нь дурдвал:

/Жич: Бөхчүүдийг тухайн үеийн цолоор нь бичлээ/

1963 он: Түрүү: у.з Ж.Мөнхбат, Үзүүр: у.ар Ч.Бээжин

1964 он: Түрүү: у.ар Ж.Мөнхбат, Үзүүр: у.н Л.Дашдаваа

1965 он: Түрүү: у.ар Л.Сосорбарам, Үзүүр: дар.а Д.Дамдин

1966 он: Түрүү: у.з Х.Баянмөнх, Үзүүр: у.ар Ж.Мөнхбат

1967 он: Түрүү: у.з Х.Баянмөнх, Үзүүр: у.ар Ч.Бээжин

1968 он: Түрүү: дар.а Ж.Мөнхбат, Үзүүр: у.ар Х.Баянмөнх

1969 он: Түрүү: у.н Ч.Өвгөнхүү, Үзүүр: у.ар Ч.Бээжин

1970 он: Түрүү: дар.а Д.Дамдин, Үзүүр: у.ав Х.Баянмөнх

1971 он: Түрүү: у.ав С.Цэрэн, Үзүүр: дар.а Д.Дамдин

1972 он: Түрүү: дар.а Х.Баянмөнх, Үзүүр: у.з У.Пүрэв

1973 он: Түрүү: дар.а Ж.Мөнхбат, Үзүүр: у.ар Ж.Хайдав

1974 он: Түрүү: дар.а Х.Баянмөнх, Үзүүр: дар.а Ж.Мөнхбат

1975 он: Түрүү: дар.а Х.Баянмөнх, Үзүүр: дар.а Ж.Мөнхбат

1976 он: Түрүү: дар.а Ж.Мөнхбат, Үзүүр: у.ар Л.Сосорбарам

1977 он: Түрүү: дар.а Х.Баянмөнх, Үзүүр: у.ар П.Дагвасүрэн

1978 он: Түрүү: у.з Д.Цэрэнтогтох , Үзүүр: дар.а Ж.Мөнхбат

1979 он: Түрүү: дар.а Х.Баянмөнх, Үзүүр: у.ар Д.Цэрэнтогтох

1980 он: Түрүү: у.ар Д.Хадбаатар, Үзүүр: у.з Д.Долгорсүрэн

1981 он: Түрүү: дар.а Ж.Мөнхбат, Үзүүр: у.ар Д.Цэрэнтогтох

1982 он: Түрүү: дар.а Х.Баянмөнх, Үзүүр: у.ар М.Мөнгөн

1983 он: Түрүү: у.ар Д.Цэрэнтогтох, Үзүүр: у.з Д.Амгаа

1984 он: Түрүү: у.ар Д.Хадбаатар, Үзүүр: у.н Ё.Ишгэн

1985 он: Түрүү: у.ар Д.Хадбаатар, Үзүүр: дар.а Д.Цэрэнтогтох

1986 он: Түрүү: дар.а Д.Цэрэнтогтох, Үзүүр: у.ар М.Мөнгөн

1987 он: Түрүү: у.н О.Балжинням, Үзүүр: дар.а Д.Цэрэнтогтох

1988 он: Түрүү: у.з Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.ар Б.Ганбаатар

1989 он: Түрүү: у.ар Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: дар.а Х.Баянмөнх

1990 он: Түрүү: у.ав Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: дар.а Д.Цэрэнтогтох

1991 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.ар Б.Ганбаатар

1992 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.ар О.Балжинням

1993 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: дар.а Х.Баянмөнх

1994 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.ар О.Балжинням

1995 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.ар О.Балжинням

1996 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.ар Д.Мөнх-Эрдэнэ

1997 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.з Ц.Цэрэнпунцаг

1998 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: а.а Б.Ганбат

1999 он: Түрүү: у.з А.Сүхбат, Үзүүр: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ

2000 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: а.а Ц.Магалжав

2001 он: Түрүү: у.ар А.Сүхбат, Үзүүр: у.з Д.Сумъяабазар

2002 он: Түрүү: у.з Д.Сумъяабазар, Үзүүр: у.з И.Доржсамбуу

2003 он: Түрүү: у.з Д.Сумъяабазар, Үзүүр: у.ав А.Сүхбат

2004 он: Түрүү: у.ав Г.Өсөхбаяр, Үзүүр: у.з И.Доржсамбуу

2005 он: Түрүү: у.ав Г.Өсөхбаяр, Үзүүр: у.г Д.Сумъяабазар

2006 он: Түрүү: дар.а Б.Бат-Эрдэнэ, Үзүүр: у.г Д.Сумъяабазар

2007 он: Түрүү: дал.а Г.Өсөхбаяр, Үзүүр: у.ав Д.Сумъяабазар

2008 он: Түрүү: у.г И.Доржсамбуу, Үзүүр: у.н Ду.Батбаяр

2009 он: Түрүү: у.з Б.Ганбат, Үзүүр: даян.а Г.Өсөхбаяр

2010 он: Түрүү: ц.а Ч.Санжаадамба, Үзүүр: даян.а Г.Өсөхбаяр

2011 он: Түрүү: а.х.а Ш.Мөнгөнбаатар, Үзүүр: у.ар Х.Мөнхбаатар

2012 он: Түрүү: ............................???, Үзүүр: ............................???

1 comment:

  1. Minii huviin bodol bol shine awargiig turuuleh bh gej bodoj bgaa. Mon Sodnom hartsagiig ih sain uzeh bh gej bodoj bn...

    Za tegeed taahad ch hund l dee...

    ReplyDelete